Laurence Singier en Tim Hautekeete, Stad Kortrijk
Parking wordt park. Kortrijk onthardde met het project Groeningepark de 2700 m² grote asfaltoppervlakte van de parking langs de Groeningelaan. Het project maakt de stad leefbaarder en klimaatrobuuster op verschillende vlakken: vergroening door het groene lint van de Kortrijke binnenstad te verbinden, reorganisatie van de mobiliteit en waterbeheersing. Het park is ingericht als een stadstuin voor iedereen.
In het Kortrijkse bestuursakkoord 2019-2024 staat dat de parking aan de Groeningelaan onthard zou worden, als een van de acties om de leefbaarheid te versterken. De gebiedswerking en projectleiding van de stad werkten met de ontwerper een stapsgewijs proces uit om de parking in verschillende fasen verkeersvrij te maken. Het project werd geselecteerd voor de proeftuinen ontharding. In het voorjaar van 2023 was het zo ver en werd de geasfalteerde parking tussen de Langemeersstraat en de Leeuw van Vlaanderenlaan onthard en ingericht als een groene verblijfplaats.
Park met zones
Het nieuwe park is onderverdeeld in verschillende zones: een stadszone met (kort)parkeren, een flexibele zone voor onder andere kunst en evenementen, een gecultiveerde zone met bloemen en kruiden, en een natuureiland. Er is een overgang van een stedelijk naar een natuurlijk karakter en van intensief naar extensief beheer. Het ontwerp streeft naar een hoge biodiversiteit. Het hemelwater van de omliggende verharding stroomt af naar de ontharde, groene zones en bij hevige neerslag naar de infiltratiebuffer, een lagergelegen waterspeelzone als ontmoetingsplek. Het regenwater van het woonzorgcentrum wordt opgevangen in een regenwaterput. De handpomp is aangesloten op de regenwaterput en kan gebruikt worden als speelelement. Het project verbindt het groene lint van de Kortrijkse binnenstad. Er wordt ruimte teruggegeven aan de buurt door het creëren van een aantrekkelijke verblijfsplek. Het project zorgt ook voor een positieve mobiliteitsshift door het wegnemen van een parking en het versterken van het binnenstedelijke wandel- en fietsnetwerk. Tijdens de werken was er bijzondere aandacht voor de monumentale platanen. Ze waren volledig vergroeid met de asfaltvlakte van weleer, waardoor zeer omzichtig tewerk moest worden gegaan. Dankzij de bestaande bomen kreeg het nieuwe park onmiddellijk een volwassen aanblik. De ontharding was een opportuniteit om de straat langs het woonzorgcentrum aan te leggen als woonerf. Er is gekozen voor cementvrije bestrating met een lichte kleur die het zonlicht reflecteert.
Samen beleven
Het Groeningepark is bij uitstek een plek om samen te beleven. De spelprikkels zijn bewust gekozen om alles samen te doen: een generatieschommel, een glijbaan om met drie naast elkaar te glijden, een podium waar kinderen kunnen klimmen en ouderen kunnen zitten, een pluktuin, een bank met babystoel, oranje banken zodat slechtziende personen deze opmerken. Kortom: een stadstuin voor iedereen.
Bouwen aan een draagvlak
Een draagvlak opbouwen is bijzonder belangrijk in dit soort projecten. Er is voortgebouwd op de aanwezige sterktes bij de lokale school en het woonzorgcentrum. Er is veel geluisterd en geëxperimenteerd. Met het oog op het draagvlak is de voormalige parking stapsgewijs omgebouwd tot een groene oase. Zo is een shockeffect voorkomen en kregen de mensen de tijd om op een positieve manier de nieuwe ruimte te herontdekken. In een eerste fase is de parking herschikt en gereduceerd tot veertig parkeerplaatsen. Voor een feelgood-gevoel kreeg de parking onmiddellijk kleur en kwam er een proefopstelling met een speeltoren, sfeerverlichting, picknickbanken… De buurtschool was een belangrijke katalysator om een positieve dynamiek te creëren. De kinderen veroverden de vrijgekomen ruimte als verlengstuk van hun speelactiviteiten en zorgden voor een positieve uitstraling. Op hun vraag werden extra elementen geplaatst zoals een zeecontainer (die werd gebruikt als stockageplaats voor de schoolfietsjes), een opvangvat voor hemelwater, moestuinbakken en een petanqueveld. De bewoners van het woonzorgcentrum genoten mee. Ze keken naar spelende kinderen in plaats van naar een kille autoparking.
In een tweede fase werd op basis van een schetsplan een praatplan gelanceerd. Iedereen kon input geven over de toekomst van het nieuwe park. Hiervoor werd een kwalitatief communicatietraject uitgerold met een website, nieuwsbrieven, een webinar, een infoavond, een socialemediacampagne. Bijna 300 mensen gaven hun mening. Alle inspanningen zorgden voor een sterk draagvlak én bovenal een schat aan waardevolle informatie. Sommige tijdelijke functies bleken totaal niet te werken ook al waren ze door de mensen gevraagd. Al deze ervaringen leidden in een derde fase tot een kwalitatief ontwerp en een project dat een hefboom is voor het Kortrijk van de toekomst.